تعریف جدید اتحادیه بینالمللی نجوم از سیاره
تاریخ انتشار: ۱۶ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۷۵۱۳۱
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، پنجم ژانویه ۲۰۰۵ بود که ستارهشناسان دومین سیاره کوتوله و بزرگ منظومهشمسی، اریس را کشف کردند. این سیاره در آن زمان دهمین سیاره منظومهشمسی نام گرفت.
این سیاره کوتوله با تلاش سه اخترشناس به نامهای مایک براون، چد تروهیو و دیوید رابینوویتز کشف شد. براون نام زینا را روی این سیاره کوتوله گذاشت که یک سال بعد به اریس تغییر یافت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اریس مانند پلوتو، در کمربند کویپر قرار دارد. جو آن مانند جو پلوتو، یخزده و منجمد است و لایهای نازک و یخزده بالاتر از سطح آن قرار دارد. اطلاعات درباره آن اندک است، اما مشاهدات تلسکوپی نشان میدهد که شباهتش به پلوتو بسیار زیاد است.
در آن زمان تصور میشد که اریس از پلوتو بزرگتر است، اما بررسیهای کاوشگر نیوهورایزنز در ۲۰۱۵ نشان داد که این سیاره کوتوله کمی کوچکتر از پلوتو است و سه برابر دورتر از آن بهدور خورشید میچرخد.
این تصور غلط در آن زمان باعث شد که ناسا آن را دهمین سیاره منظومهشمسی توصیف کند.
کشف اریس، آتش بحثهایی را که از زمان کشف پلوتو در سال ۱۹۳۰ وجود داشت، برافروخت و به اوج رساند. اگر پلوتو سیاره نهم بود، بنابراین اریس سیاره دهم محسوب میشد. سیارات کوتوله دیگر مانند سرس و ماکیماکی نیز به تعداد سیارات منظومهشمسی میافزود.
پلوتو درواقع از ماه هم کوچکتر بود و مدار آن نسبت به دیگر سیارات منحصربهفرد و کشیده بود. از آنجا که در آن زمان این سیاره کوتوله تنها شی قابل رصد در کمربند کویپر بود، عنوان سیاره نهم را از آن خود کرد.
بعدها مشاهدات در دهه ۱۹۹۰ خبر از وجود اجرام فراوان و مشابه پلوتو داد، که مشاجرات بین دانشمندان را افزایش داد. اما اتحادیه بینالمللی اخترشناسی در بیانیهای احتمال حذف پلوتو از فهرست سیارات منظومهشمسی را رد کرد.
کشف اریس و ادامهدار شدن بحث پلوتو پس از گذشت چند سال، اتحادیه بینالمللی نجوم را وادار به ارائه اولین تعریف رسمی از سیاره کرد. این تعریف جدید در سال ۲۰۰۶، اریس و پلوتو را از فهرست سیارات حذف کرد و این دو جرم، سیاره کوتوله توصیف شدند تا منظومهشمسی دوباره ۸ سیارهای باشد.
اکنون تنها تفاوت میان تعریف سیارات و سیارات کوتوله، محیط اطراف آنهاست. سیارات کوتوله برخلاف سیارات، اجرام آسمانی دیگری در اطراف خود دارند.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
کلیدواژه: سیاره کوتوله منظومه شمسی آن زمان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۷۵۱۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ستارهشناسان قویترین شواهد برای سیاره نهم را کشف کردند
تیمی از پژوهشگران میگویند پس از مطالعهی گروهی از اجرام دوردست و ناپایدار که از مدار نپتون گذر میکنند، قویترین شواهد آماری را مبنی بر اینکه سیاره نهم واقعا در منظومه شمسی وجود دارد، پیدا کردهاند.
وقتی نوبت به کشف سیارهها میرسد، پیدا کردن آنها در اطراف ستارههای دیگر در واقع کمی سادهتر از پیدا کردن آنها در اطراف ستاره خودمان است. بهمنظور پیدا کردن سیارههای جدید، اخترشناسان میتوانند به لطف تکنیکی به نام «روش گذار»، افت نور هنگام عبور سیارهها از مقابل ستاره میزبان را از طریق تلسکوپها مشاهده کنند.
ستارهشناسان همچنین با بررسی لرزشهای ستاره که ناشی از سیارههایی است که دور آن در گردش هستند، به وجود سیارهها پی میبرند. ازطریق این روشها و چند روش دیگر، ما در چند دهه گذشته هزاران سیاره فراخورشیدی را کشف کردهایم، درحالیکه تعداد سیارهها در منظومه شمسی همچنان هشت عدد باقی مانده است.
کشف سیارههای واقع در اطراف خورشید خودمان بر دو روش متکی است: رصد آنها در آسمان و شناسایی اختلالات جزئی در مدار اجرام دیگر. سیارههای زهره، عطارد، زحل، مشتری و مریخ همه ازطریق مشاهدات بصری کشف شدند.
اورانوس در سال ۱۷۸۱ زمانی کشف شد که ویلیام هرشل، ستارهشناس آلمانی دریافت جسم درخشانی در آسمان نسبتبه ستارههای دیگر در حرکت است. نپتون زمانی کشف شد که اوربن لو وریه، اخترشناس و ریاضیدان فرانسوی متوجه شد مدار اورانوس با مدار پیشبینیشده توسط فیزیک نیوتنی متفاوت است. او پی برد که این پدیده میتواند توسط سیاره دیگری دورتر از اورانوس که بر مدار آن تاثیر میگذارد، توضیح داده شود و پیشبینی کرد سیاره کجا میتواند باشد.
اما کشف سیارهها در منظومه شمسی ممکن است هنوز به پایان نرسیده باشد. در سال ۲۰۱۵، دو ستارهشناس موسسه فناوری کالیفرنیا شواهدی ارائه کردند که نشان میداد شش جرم فراتر از مدار نپتون به شکلی در کنار هم قرار گرفتهاند که گویی توسط جرمی با نیروی گرانشی بزرگ در نزدیکی هم جمع شدهاند. با وجود استدلال منتقدان مبنی بر اینکه تشخیص سیاره فرضی ممکن است به دلیل ناهنجاری آماری و سوگیری انتخاب باشد، تیم بر این باور است که اجرام مذکور ممکن است تحتتاثیر جرمی بزرگتر در آنسوی مدار نپتون در گردش باشند.
پژوهشگران در مقالهای جدید، با بررسی اجرام دارای دورهی مداری طولانی که از مدار نپتون عبور میکنند، دریافتند که نزدیکترین نقطه مدار آنها به خورشید در حدود ۱۵ تا ۳۰ واحد نجومی است. درمقابل، فاصله بین خورشید و زمین یک واحد نجومی است. آنها با انجام شبیهسازیهایی برای کشف آنچه که به بهترین نحو مدار این اجرام را توضیح میدهد، دریافتند مدلی که شامل سیاره عظیمی در آنسوی نپتون باشد، وضعیت پایدار این اجرام را خیلی بهتر از شبیهسازیهایی توضیح میدهد که در آنها سیاره نهم وجود ندارد. در این مدل، متغیرهای دیگری مانند جزر و مد کهکشانی و تاثیر گرانشی ستارههای درحال عبور نیز درنظر گرفته شد.
گرچه یافتههای مطالعه جدید جالب است، این تجزیهوتحلیل مکان پیدا کردن چنین سیارهای را مشخص نمیکند. البته ممکن است بهزودی با آغاز کار رصدخانه ورا روبین سرانجام اطلاعات قطعیتری درباره سیاره نهم به دست آوریم.
یافتههای پژوهشگران در پایگاه مقالههای پیشانتشار آرکایو بارگذاری شده و برای انتشار در مجلهی The Astrophysical Journal Letters پذیرفته شده است.
منبع: زومیت
باشگاه خبرنگاران جوان علمی پزشکی علوم فضایی و نجوم